Sigrid Kaag op de kansel

Sigrid Kaag is op dit moment een van de meest succesvolle politici van Nederland. Ze is (op haar manier) katholiek en steekt dat niet onder stoelen of (kerk)banken. Ondanks de recente misstanden is ze – zij het met moeite – lid gebleven van de katholieke kerk. Dat getuigt van karakter! Het functioneren van kerken is uiteindelijk afhankelijk van het functioneren van mensen, en die maken er regelmatig een potje van. Maar kerken zijn vaak ook organisaties die met vallen en opstaan proberen de boodschap van Christus in praktijk te brengen, de missio dei. Kennelijk viel haar religieuze kosten-baten analyse uit in het voordeel van de kerk.

Preek van de Leek (op de kansel)

In het aardige boekje Preek van de Leek (onder redactie van Nico de Fijter) legt ze openhartig uit hoe haar geloofsleven in elkaar steekt. Sigrid Kaag hield haar preek in december 2019 vanaf de kansel in de Singelkerk te Amsterdam. Zoals een ‘echte’ preek werden als uitgangspunten voor de tekst passages uit het Oude en het Nieuwe Testament gebruikt. Kaag citeerde uit Genesis 2 het mythische verhaal hoe God de vrouw schiep: ‘Eindelijk een gelijk aan mij’, riep Adam, ‘mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees… een die zal heten: vrouw’. De tweede tekst kwam uit Mattheus 5, uit de zogenaamde zaligsprekingen van Jezus, ‘Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel’. Nu is nederigheid niet de meest kenmerkende eigenschap van politici, daarom is het des te interessanter hoe Kaag dit thema uitwerkt!

Alleen op de wereld

Adam was blij toen God hem een maatje gaf… Iedereen heeft anderen nodig, stelt Kaag. Geen mens kan op zichzelf bestaan. Wij zijn verschillend, maar niet van elkaar verwijderd. Verbondenheid is echter een noodzaak. Wanneer die ontbreekt voelt het of we iets verloren hebben. Het contrast dat ons leven kleur geeft valt dan weg. Dat slaat mensen uit het lood, desoriënteert en bedroeft hen. Daarom is het schrikbarend hoeveel mensen in ons land alleen zijn.

Maar stilte is ook nodig, zegt zij. ‘Het is goed om af en toe, fysiek en mentaal, afstand te nemen van de dynamiek van het alledaagse. Om échte stilte op te zoeken’.

Stilte kan echter ook ontaarden in eenzaamheid, een waarheid die met name in deze afschuwelijke corona tijd nog belangrijker is dan vroeger. Een toenemend aantal mensen – vanwege zaken waar zij geen controle over hebben – worden door de samenleving afgeschreven en naar de randen van het bestel verwezen. ‘Veel mensen willen er graag bij horen, maar kunnen geen aansluiting meer vinden. Zo worden zij vergeten’.

Heidegger

Aan het slot van haar preek citeert Kaag de filosoof Martin Heidegger. ‘Wij komen alleen en onwetend in de wereld, op een tijdstip, plaats, en met een achtergrond die we niet zelf bepalen. Zo komen wij op aarde, overgeleverd aan ons zijn, zoekend naar hoe te leven, naar de ander en naar onszelf’.

Ze eindigt haar preek op een inspirerende manier door te betogen dat wij alleen de wereld in komen, en er ook alleen weer uit gaan. Dat is waar, zegt ze, maar wij kunnen op onze weg wel verlichting vinden in elkaar en in God.

Er is tegenwoordig veel wantrouwen in het politieke bestel. Maar zo lang politici als Sigrid Kaag het land besturen, is er nog hoop!